Tom Lefevre vervangt deel SON-T lampen door LED’s ‘In het voorjaar kan ik nog lang met hoog vermogen belichten’

Voordat we het belichte teeltgedeelte van de kas bereiken, passeren we eerst twee desinfectie poortjes. We zijn aangekleed met haarnetje, overschoenen en een wegwerp overall. “Sinds de toenemende virusdruk in de tomatenteelt zijn de veiligheidsmaatregelen op ons bedrijf flink aangescherpt”, vertelt teler Tom Lefevre die tevens mede-eigenaar is van het Belgische bedrijf in Merksplas, bij de grens met Nederland.

Generatiever met LED

Toch is niet de veiligheid de reden van ons bezoek. Wij reizen voor de tweede keer in amper anderhalf jaar naar de tomatenteler met 14,5 ha glas om de nieuwe belichtingsinstallatie te bekijken. Ruim twee jaar geleden werden er op 1,5 ha al watergekoelde LED-armaturen van Oreon bijgeplaatst met het doel het belichtingsseizoen te verlengen en zo meer opbrengst te genereren tegen lagere warmte input en lagere (energie)kosten.
“LED leidt tot een generatievere plant, met een kortere uitgroeiduur waardoor de tomaten vijf tot zeven dagen eerder rijp zijn en de productie tot tien procent kan toenemen vanwege het hogere lichtniveau”, legt Lefevre uit. “Omdat de plant generatiever staat, gaan er ook meer suikers en voedingsstoffen naar de vruchten en dit komt de kwaliteit en smaak ten goede.” Met deze argumenten werd in oktober ook het resterende belichte kasareaal van 4,5 hectare omgebouwd tot een hybride geheel.

Van 180 naar 258 µmol/m²/s

In totaal heeft het bedrijf nu 6 ha uitgerust met hybride belichting. Per tralie (8 bij 5 meter) werden twee van de vier SON-T lampen ingeruild door twee 1.000 watt lampen van het merk MechaTronix, wat resulteerde in een lichtstijging met 40%. Het bedrijf ging zodoende van 180 naar 258 µmol/m²/s.
Van dit totale vermogen komt 90 µmol/m²/s voor rekening van SON-T. “Als wij SON-T in het voorjaar uitschakelen omdat het te warm wordt, hebben we bijna net zoveel licht als in de oude situatie”, legt de teler uit. Door de grote oppervlakte die de LED-lampen in dat geval moeten belichten, is een goede verspreiding van het licht essentieel. “Dit is ook een van de redenen waarom deze lampen eruit sprongen”, aldus Franky Van Looveren, teeltadviseur bij Tomeco. “Het zijn lange armaturen met vier lampen en ook door de lens van de kap ontstaat een maximale lichtspreiding.”

Telersgroep Tomeco

Van Looveren is niet voor niets bij ons interview aanwezig. Hortipower is onderdeel van Tomeco, een telersgroep die aan de veiling in Hoogstraten is verbonden en in totaal 80 ha tomaten onder glas teelt.
De specialiteit van de telersgroep ligt vooral op alle type ‘kooktomaten’ waaronder San Marzano en verschillende typen pruimtomaten. “Om jaarrond te kunnen leveren aan de supermarkten is het belangrijk dat de verschillende bedrijven op verschillende tijdstippen in het jaar planten”, vertelt Lefevre. Dit is misschien wel de belangrijkste reden waarom telers investeren in LED-belichting.

Teelt vervroegen

Niet alleen kun je in het voor- en najaar langer belichten met LED en heb je daardoor meer productie, tevens vereenvoudigt het de vroege teelten. “Wij willen half november al in productie zijn, waardoor je in augustus moet planten. Dit betekent dat je met een volwassen plant de winter ingaat en honderd procent moet belichten, achttien uur per dag”, zegt hij. Niet alleen loopt dan de energierekening op, tevens wordt het vaak te warm in de kas. “En omdat we in de toekomst om milieuoverwegingen nog meer willen gaan schermen, wordt dit probleem nog groter.”
Met de hybride belichting vangt het bedrijf dit probleem op door de SON-T lampen uit te zetten als het te warm wordt. “De plant krijg dan wel de benodigde lichtintensiteit en bovendien gebruik je met LED aanzienlijk minder elektriciteit, waardoor de energie input per kilo tomaat lager is”, vult Van Looveren aan. Met de nieuwe lampen is het mogelijk om 40% meer licht te genereren met dezelfde input van energie. “Doordat we nu efficiënter met energie kunnen omgaan, zal onze energie kostprijs dalen en verwachten we een hogere opbrengt waardoor we de terugverdientijd op zeven jaar schatten”, aldus Lefevre.

Passief luchtgekoelde lampen

Bij de lampenkeuze is de teler niet over een nacht ijs gegaan. Met alle leveranciers werden gesprekken gevoerd om een goede afweging te kunnen maken. Ditmaal werd er gekozen voor passief luchtgekoelde armaturen van MechaTronix. Zij werken volgens het principe van een koelkast. “Door deze nieuwe techniek van passieve koeling zijn wij overtuigd dat de temperatuur van de LED’s onder controle blijft en zo ook de efficiëntie optimaal blijft”, zegt Lefevre.
Doordat alleen de lampen zijn vervangen, waren de investeringskosten rond de 55 euro/m². “Normaal gezien moeten deze lampen 75.000 uur mee kunnen gaan. Doordat ze een langere levensduur hebben, ben je ook eerder geneigd langer te belichten”, aldus Van Looveren. De teeltadviseur, die innovaties bij de leden van de telersgroep volgt, benadrukt dat de ontwikkelingen in LED met reuzensprongen gaan.

Lampen met dimfunctie

Lefevre is het daar roerend mee eens: “Amper drie jaar geleden waren er nog geen 1.000 watt LED-lampen op de markt en hebben we 600 watt lampen genomen met een gelijke lichtopbrengst als de 1.000 watt SON-T lampen.” Doordat we nu met 1.000 watt LED-lampen werken, met een hoger vermogen, hebben we nu meer mogelijkheden om de belichting af te stemmen. Het is steeds een samenspel van plantbehoefte, lichtintensiteit en warmteontwikkeling. Daarin kunnen we nu verder gaan.”
Een nieuwe toepassing van de LED’s is ook de dimfunctie, waardoor telers de belichting kunnen reguleren en niet meer alleen aan- of uitzetten. Alhoewel de kennis nog verder opgebouwd moet worden, verwacht de tomatenteler dat dit de stabiliteit van de teelt vooruithelpt. “Op deze manier kun je een contante lichthoeveelheid toedienen wat tot een stabielere en vitalere tomaat leidt. Zo kun je bijvoorbeeld ook op donkere zomerdagen belichten”, schets de Vlaming.

Verdere automatisering

Een PAR-sensor in het gewas geeft op plantniveau de benodigde lichthoeveelheid. Dat geeft de teeltverantwoordelijke extra gereedschappen om de teelt te reguleren. Lefevre sluit niet uit dat er op (lange) termijn in de glastuinbouw overgestapt kan worden naar een volledig computergestuurde teelt waarbij sensoren, data-analyse en artificiële intelligentie de belichting op plantniveau kunnen optimaliseren. “Maar dat is nog ver weg. Hiervoor moet nog meer kennis verzameld worden”, benadrukt hij.
De teler is er wel van overtuigd dat LED een revolutie in de glastuinbouw tot stand kan brengen. “Omdat je de lichtintensiteit en het kasklimaat nog beter kunt sturen, kun je op verschillende momenten in productie komen.” Volgens hem groeit de vraag vanuit de handel naar kwalitatief en betrouwbaar product. “We merken dat de vraag naar ons product in de winter in de lift zit omdat we minder afhankelijk zijn van weersschommelingen zoals bijvoorbeeld in Spanje”, besluit hij.

Tom Lefevre (links) en Franky van Looveren: “Vanwege het hoge lichtniveau geeft LED een generatievere plant, met een kortere uitgroeiduur waardoor de tomaten vijf tot zeven dagen eerder rijp zijn en de productie tot tien procent kan toenemen.”

Per tralie (8 bij 5 meter) werden twee van de vier SON-T lampen ingeruild door twee 1.000 watt lampen, wat resulteerde in een lichtstijging met 40%.

In totaal heeft het bedrijf nu 6 ha uitgerust met hybride belichting.

- Nieuws uit Onder Glas -