update van de LED-markt "Europa komt op gang, Amerika gaat door het dak"

“In december en januari was de markt echt onduidelijk en kwam zelfs de vraag op of er nog leven was voor de belichte teelt”, vertelt Koen, die met Mechatronix in korte tijd een grote speler op de markt van tuinbouwbelichting is geworden. “Dat had alles te maken met de gas- en energieprijzen, waardoor je zag dat het commerciële seizoen relatief laat op gang kwam. Externe factoren in Nederland zijn ook nog het uitblijven van de EHG-subsidie. “Die is er nog steeds niet”, verzucht Koen. “Ook in de GMO-regelingen is er wat onduidelijkheid geweest over de toegestane lichtniveaus, al is het areaal GMO stevig teruggelopen. Maar ondanks deze onzekerheid, is er toch veel animo voor LED-belichting gebleken en verwachten we weer meer dan 200 hectare te kunnen installeren.”

Het gaat hierbij zowel om groente- als om sierteeltkassen, vertelt Koen. “In bloemen zien we dat niet alleen meer chrysant en roos onder LED gezet wordt, maar ook nieuwe soorten zoals de lelies. Dat heeft alles te maken met de maturiteit van het onderzoek: nu er jaar op jaar is bewezen dat er geteeld kan worden onder LED, komen er een pak meer nieuwe gewassen bij.”

Wat vaak terugkomt is de keuze voor schakelbaar verrood in de installaties, waarmee de morfologie van de plant dynamisch benaderd kan worden. “De effecten van verrrood zijn plantafhankelijk, maar zowel in schaduw- als in zonminnende gewassen kan er middels verrood gestuurd worden op vorm van de plant, vaak met als doel extra lengte te creëren of net de strek eruit te halen. Door aan het einde van de dag verrood toe te dienen, zullen sommige gewassen bijvoorbeeld meer gaan strekken – al zie je in anthuriums weer dat het juist strekking van de plant tegengaat.”

Orchideeën bij CJ Orchids onder stuurbaar LED. Lees hier meer over de installatie.

Stuurbaar verrood

Ook in de groententeelt neemt de flexibiliteit van de lichtinstallatie toe. “Stuurbaar verrood is de meest gekozen optie. In tomaat zijn er zowel positieve als negatieve ervaringen met verrood licht, maar dat het effect heeft, is duidelijk en daar willen telers op voorbereid zijn. Verder zien we ook een aantal telers die ervoor kiest groen uit te kunnen schakelen, omdat dit te energie-onzuinig is.”

De groentenprojecten zijn met name bestaande bedrijven die worden uitgerust met belichting of die van SON-T of zelfs hybride naar full LED gaan. “De energiecrisis heeft geleid tot een shift in de markt: het verplaatsen van tuinen, het leeg laten liggen van bedrijven, maar ook de ogen geopend naar wat er mogelijk is om met LED verder energie te besparen. De gasprijs blijft een onzekere factor; nu staat het laag, maar het marktbeeld blijft grillig. Daardoor wordt er eigenlijk nog weinig geïnvesteerd in hybride: het aantal kilowatt wat ze in de teelt willen steken is te hoog en krijgen ze niet meer uitgeteld. Daardoor gaat de keuze toch verder naar full LED. En waar we zagen dat veel tomaten- en komkommerbedrijven vorig jaar echt nog moesten afwachten, pakken ze nu door.”

Ook de belichte aardbeienteelt zit nog volop in beweging – meer en meer wordt er gekeken naar doordragende rassen, maar in de praktijk maken junidragers nog steeds het belicht areaal uit. Dat is anders in de Noord-Amerikaanse markt, waar de doordragende aardbeien zoals Albion al veel meer onder belichting staan. “Hun marktmodel laat niet toe dat er twee grote flushes komen, waarna het seizoen gedaan is.”

Verrood belichten

Versnelde investeringen

Sowieso is de Noord-Amerikaanse markt een om in de gaten te houden, want daar wordt er versneld geïnvesteerd. “Niet alleen in de nieuwbouw, maar ook in bestaande bedrijven”, ziet Koen. “In de Noord-Amerikaanse markt is het energie-aspect minder van belang, al zijn de kosten daarvan ook gestegen. “Dat is niet het breaking point”, ziet Koen. “Het gaat ze voornamelijk om de kwaliteit van het product en de hoeveelheid product. Hectares tomatenkassen worden omgebouwd voor jaarronde teelt, maar ook komkommers en mini-komkommers en bloemen.”

De Amerikaanse markt versnelt, met de gematuriseerde kennis van lichtresearch in Europa, ziet Koen. “Qua LED schakelt deze markt later in, maar ze schakelen breed en massaal en slaan een aantal stappen over die de afgelopen 6 à 7 jaar in Europa gezet zijn. Feitelijk profiteren ze daarin van het lichtonderzoek dat in Europa gedaan is.” Als voorbeeld geeft hij dat de telers bijna direct instappen naar een volledig dynamische LED-oplossing waarbij niet alleen het verrood, maar het hele spectrum stuurbaar is. “Ze kiezen voor maximale flexibiliteit met het oog op de toekomst. Grote telers willen dat hun faciliteit nu ingericht wordt voor komkommers, maar voorzien ook binnen afzienbare tijd over te schakelen naar cherrytomaten, minikomkommers of zelfs naar aardbei.”

Risicospreiding ligt hieraan ten grondslag, nog veel meer dan in Europa. “Vanwege virusdruk in de tomaten, maar ook om kansen in de markt te kunnen pakken. De aardbeien zijn nu veelgevraagd, maar hoelang gaat dat blijven? Waar tomaten iets minder goed gaan, krijgen komkommers redelijke prijzen, maar dat kan over twee jaar anders zijn en dan moet het areaal anders ingedeeld worden. Door in te zetten op maximale flexibiliteit, bouwen ze een stuk zekerheid in naar de toekomst.”

Gaat dat ook in Europa gebeuren? De afgelopen jaren zijn er al diverse tomatentelers overgeschakeld naar komkommer. “Dan komt er toch regelmatig een vraag naar buiten voor aparte verrood lampen, of andere belichtingsoplossingen, omdat ze aanlopen tegen de grenzen van hun installatie.” Daarom verwacht Koen ook in Europa meer telers te zien kiezen voor een flexibelere oplossing. “Bedrijven worden langzaamaan te groot om alle risico’s in een potje te leggen. Als je als teler vanwege externe factoren als een energiecrisis een winter lang niet kunt belichten, zijn de gevolgen groot. Hetzelfde met een virus in de tomaten, waardoor je misschien zelfs niet meer mag exporteren, of vanwege een instortende markt. Het ligt in de lijn der verwachting dat ook Europese telers hiervoor zekerheden gaan inbouwen.”

- Nieuws uit BPnieuws -